Efnan Atmaca – “Çocuk sahibi olmak kaygı ve endişe demek” demişti çok saygı bir duyduğum bir yazar ona bir bebeğim olacağını söylediğimde. Gel zaman git zaman çocuk sahibi olan herkes gibi bu tespitin doğruluğunu ben de yaşadım. Annelik, kaygıyla yetersizlik duygusunu el ele tutuşturup sonu gelmeyen sorgulamaları gündelik hayatınızın bir parçası yapıyor. Destek alabilecek birileri varsa etrafınızda ya da yüksek sesle ‘yardım’a ihtiyacınız olduğunu söyleyebiliyorsanız ne âlâ yoksa işin ucu nereye gider “Kutsal” adlı oyun size anlatsın. Tatlı Ekşi Tiyatro’nun prodüksiyonu “Kutsal”, Biletinial’ın ortak yapımcılığında sahneleniyor. Morgan Llyod Malcolm’un yazdığı, Melisa Kesmez’in çevirdiği, yönetmen koltuğunda Tuğrul Tülek’in oturduğu oyunda Seda Türkmen, Neriman Uğur ve Ümmü Putgül’ün rol alıyorlar.
Zor günler
Türkmen’in canlandırdığı Nina kısa bir süre önce anne olmuş. Anne olmadan hemen önce annesini kaybetmiş. Yani bir yandan annesizliğe alışırken bir yandan anne olmayı öğrenmeye çalışıyor. Oyunu seyrederken benzer deneyimden geçmiş biri olarak bu sürecin zorluğunu Türkmen’in mükemmel yansıttığını eklemek istiyorum. Zor bir doğumun ardından daha da zor bir üç ay geçirmiş. Uykusuzluk, sevgi, kaygı, şefkat, endişe, annelikle ilgili beklentiler ve gerçekler arasında sıkışıp kalmış. Anneliğin kutsal topraklarında engebelere takılmış. Nefes almaya dahası yardıma ihtiyacı var ama her kadının ‘mükemmel anne’ olması gerektiğine dair yargılar onu engelliyor, niceleri gibi… Neyse ki hâlinden anlayan bir kayınvalidesi var. Pearl gelini Nina’nın biraz dinlenmesi için oğlu ve torununu bir geceliğine misafir ediyor. Nina da o gece yakın arkadaşı Jackie’yle dertleşecek, biraz gülecek, eski günleri anacak. Ama işler beklendiği gibi gelişmiyor. Nina’nın aldığı telefon anneliğini ve evlatlığını sorgulamasına neden oluyor.
Sivri köşeler
Her annenin en büyük korkusu çocuğunu kaybetmek. Geceleri uyurken nefes almıyor mu diye kontrol etmemiş anne var mıdır! Nina bebeğinden bir geceliğine ayrı kalmayı kabul ettiği gün işte o en büyük korkusuyla yüzleşiyor. Sadece korkuyla değil bir annenin çocuğun zarar verebilecek olma ihtimaliyle de. Oyun ‘kutsal’ olan bu topraklarda gezinirken dozu çok iyi ayarlayıp sivri köşelere çarpmadan Nina’nın yaşadıklarını normalleştiriyor. Seda Türkmen de bu zor rolünden altından başarıyla kalkıyor. Duygu durumlarına öyle doğal girip çıkıyor ki onunla birlikte gözleriniz doluyor, acı bir gülümseme yerleşiyor dudaklarınıza, öfkeniz alevleniyor, nutkunuz tutuluyor, kahkahanızı yakalıyorsunuz… Neriman Uğur deneyimini her sahnede gösteriyor. Nina’nın hem kayınvalidesi hem de annesi olarak karşımıza çıkıyor ki ikisi de taban tabana zıt iki anne modeli. Kayınvalide moda terimle tam bir helikopter ebeveynken anne bu sorumluluğu çok de sevmediğini saklamayan bir karakter. Bu noktada bir parantez açmalıyım. Nina’nın kendi anneliğini sorgulaması yaşadığı ‘çocukluk travmaları’ndan geliyor ki bu da oyuna ebeveynlik öğrenilen mi yoksa hissedilen mi bir şey tartışmasını katıyor. Uğur’a dönersek, hem bu iki zıt karakteri bize yansıtıyor hem de sahnedeki rol arkadaşlarını rahatlatıp onlara alan açıyor. Jackie, Nina’nın arkadaşı olmanın yanında bir sosyal hizmetler görevlisi. Onun sınavı dostunun yanında yer almakla bebeğin menfaatini düşünmek arasında gidip gelmesi oluyor. Seyirci bu rolü layığıyla üstlenen Ümmü Putgül’ü kâh anlıyor kâh ona kızıyor.
“Kutsal”, cesur ve sorgulaması bol bir oyun. Tuzaklarla dolu engebeli bir arazide tümseklere takılıp düşmeden nasıl yürünebileceğini hem yönetmeni Tuğrul Tülek’in tavrı hem de oyuncuların performansıyla gösteriyor.
“Kutsal”, 20 Şubat saat 20.00’de Bursa BAOB Sahne’de, 25 Şubat saat 20.30’da Caddebostan Kültür Merkezi’nde.
